هدف از تهیه استاندارد ISIRI 3360، تعیین مشخصات و روش‌های آزمون برای لوله‌های گازرسانی با وزن متوسط است که برای استفاده در منازل، ساختمان‌ها و واحدهای تجاری طراحی شده‌اند.
دامنه کاربرد استاندارد 3360 : این استاندارد شامل لوله‌های فولادی مانیسمان و لوله درزدار است که برای فشار اسمی ۱۰ بار طراحی شده و مناسب برای کاربردهای گازرسانی می‌باشد.
مشخصات فنی لوله‌های گازرسانی در استاندارد 3360
ابعاد و مشخصه‌ها
ابعاد و ویژگی‌های فنی این لوله‌ها بر اساس جدول استاندارد در ISIRI 3360 تعریف شده است. این جدول شامل اندازه‌های اسمی لوله، ضخامت دیواره و سایر مشخصه‌های فنی مرتبط است.
| سیستم متریک | سایز inch | قطرخارجی م.م | حداقل قطرخارجی م.م | حداکثر قطرخارجی م.م |
|---|---|---|---|---|
| 15 | 1/2 | 21.3 | 21 | 21.8 |
| 20 | 3/4 | 26.9 | 26.5 | 27.3 |
| 25 | 1 | 33.7 | 33.3 | 34.2 |
| 32 | 1/4 1 | 42.4 | 42 | 42.9 |
| 40 | 1/2 1 | 48.3 | 47.9 | 48.8 |
| 50 | 2 | 60.3 | 59.7 | 60.8 |
| 65 | 1/2 2 | 76.1 | 75.3 | 76.6 |
| 80 | 3 | 88.9 | 88 | 89.5 |
| 100 | 4 | 114.3 | 113.1 | 115 |
| 125 | 5 | 139.7 | 138.5 | 140.8 |
| 150 | 6 | 165.1 | 163.9 | 166.5 |
طول
طول متداول لوله‌ها در این استاندارد برای لوله‌های درز جوش و بدون درز به شرح زیر تعیین شده است:
- لوله‌های درز جوش: معمولاً ۶ متر، اما برخی از آن‌ها ممکن است در اندازه‌های دیگر (۵ تا ۵.۹۵ متر) تولید شوند. | مشاهده لوله‌های درزجوش موجود در تجارتخانه آهن و فولاد فرانیسمان |
- لوله‌های بدون درز: معمولاً ۶ متر با تلرانس ±1 متر، با امکان تولید در اندازه‌های ۴ تا ۵ متر و ۷ تا ۸ متر. | مشاهده لوله‌های بدون‌درز موجود در تجارتخانه آهن و فولاد فرانیسمان |
خواص شیمیایی
خواص مکانیکی
داشتن مقاومت کششی 342 N/mm2 (نیوتن بر میلی‌متر مربع) معادل 35 Kgf/mm2( کیلوگرم نیرو بر میلی‌متر مربع)
| ضخامت 1.2 تا 1.6 | ضخامت 1.6 تا 3 م.م | ضخامت 3 تا 6 م.م | ضخامت 6 تا 12 م.م |
|---|---|---|---|
| حداقل 25 | حداقل 27 | حداقل 30 | حداقل 32 |
فرآیند ساخت لوله‌های گازرسانی مطابق استاندارد ISIRI 3360
استاندارد ISIRI 3360 مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها را برای تولید و ارزیابی کیفیت لوله‌های گازرسانی ارائه می‌دهد. این لوله‌ها در دو نوع درز جوش و بدون درز تولید می‌شوند و مراحل ساخت شامل ذوب و ریخته‌گری با روش‌های کوره روباز، کوره قلیایی با دمش اکسیژن و کوره الکتریکی است که تضمین‌کننده استحکام و کیفیت نهایی هستند.
روش‌های آزمون کیفی در استاندارد ISIRI 3360
- آزمون تعیین ترکیبات شیمیایی: این آزمون مطابق با استاندارد ISIRI 1600 انجام می‌شود و به اطمینان از ترکیب شیمیایی مناسب مواد اولیه کمک می‌کند.
- آزمون نشتی: تمامی لوله‌ها باید در کارخانه تحت فشار هیدرولیکی ۵۰ بار آزمایش شوند تا اطمینان حاصل شود که در فشار بالا دچار نشتی نمی‌شوند.
- آزمون جریان گردابی: برای بررسی سلامت داخلی و عدم وجود عیوب پنهان، آزمون جریان گردابی انجام می‌شود. این آزمون به روش‌های مختلفی انجام می‌گیرد تا تمام سطح لوله‌ها را پوشش دهد.
- آزمون تخت کردن: آزمون تخت کردن برای لوله‌های درز جوش انجام می‌شود و نشان‌دهنده مقاومت لوله‌ها در برابر فشار فشاری است. این آزمون به‌صورت تصادفی روی لوله‌ها اجرا می‌شود.
- آزمون خمش: این آزمون برای اطمینان از مقاومت لوله‌ها در برابر خمیدگی و تحمل فشار در زاویه‌های مختلف انجام می‌شود؛ لوله‌ها نباید در حین آزمون دچار شکستگی شوند.
الزامات سطح و شرایط ظاهری مطابق استاندارد 3360
جداره‌های داخلی و خارجی لوله‌ها باید بدون عیوبی مانند تراشه، پوسته یا طبله باشند. در لوله‌های درز جوش، پر شدن کامل درز و عدم وجود مواد غیر فلزی ضروری است. همچنین، گرده جوش نباید از ضخامت مجاز تجاوز کند و برجستگی‌های جوش خارجی باید برطرف شوند.
نشانه‌گذاری و بسته‌بندی بر اساس استاندارد 3360
تمامی لوله‌ها باید دارای نشانه‌گذاری شامل نام سازنده، قطر اسمی و علامت استاندارد باشند. بسته‌بندی باید به گونه‌ای باشد که لوله‌ها در حین حمل‌ونقل آسیب نبینند و نشانه‌گذاری‌ها به‌وضوح روی بسته‌ها درج شوند.
نتیجه‌گیری
رعایت استاندارد ISIRI 3360 در تولید و آزمون لوله‌های گازرسانی برای تضمین کیفیت، استحکام و ایمنی این محصولات ضروری است. این استاندارد، ایمنی شبکه‌های گازرسانی خانگی و تجاری را تضمین کرده و به‌عنوان مرجع اساسی برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان لوله‌های گازرسانی شناخته می‌شود.
سایت رسمی سازمان ملی استاندارد ایران: INSO.gov.ir
