معرفی جامع انواع لوله گالوانیزه

لوله گالوانیزه از پرکاربردترین انواع لوله فولادی است که توسط فلز روی (Zinc) پوشش دهی میشود تا در برابر زنگ‌زدگی، خوردگی و رطوبت مقاومت بیشتری داشته باشند. استفاده از انواع لوله گالوانیزه سبب

می‌شود این محصولات در شرایط محیطی مرطوب و خورنده دوام بالاتری داشته باشند. به همین دلیل در صنایعی مانند ساختمان، کشاورزی، سازه‌های فلزی، دکل‌های مخابراتی و خطوط انتقال سیالات کاربرد زیادی دارند.

انواع لوله گالوانیزه بر اساس نوع گالوانیزاسون

لوله گالوانیزه سرد

گالوانیزاسیون انواع لوله گالوانیزه به دو روش اصلی گالوانیزه سرد و گالوانیزه گرم انجام می‌شود. در روش سرد یا الکترولیتی، پوشش روی از طریق الکترولیز بر سطح لوله اعمال می‌شود و لایه‌ای براق و نازک با ضخامت ۱۰ تا ۳۰ میکرون ایجاد می‌گردد. این نوع از انواع لوله گالوانیزه بیشتر برای مصارف سبک به‌کار می‌رود، چراکه دوام چندانی در محیط های خورنده ندارد و از نظر اقتصادی به‌صرفه‌تر و نسبت به لوله گالوانیزه گرم ارزانتر است.

• در این روش، لوله فولادی با استفاده از روش الکترولیز یا غوطه‌وری سرد با لایه‌ای نازک از روی پوشش داده می‌شود.
• ویژگی‌ها: قیمت کمتر نسبت به گالوانیزه گرم.
• معایب: مقاومت پایین‌تر در برابر خوردگی، مناسب برای محیط‌های خشک یا کم‌خورنده.
• کاربردها: صنایع سبک، قطعات تزئینی، تجهیزات گلخانه‌ای.

لوله گالوانیزه گرم

در مقابل، روش گالوانیزه گرم با غوطه‌ور کردن لوله در روی مذاب در دمای حدود ۴۵۰ درجه سانتی‌گراد صورت می‌گیرد و نتیجه آن پوششی ضخیم‌تر (۴۰ تا ۱۰۰ میکرون یا بیشتر) است. این گروه از انواع لوله گالوانیزه مقاومت بسیار بالایی در برابر زنگ‌زدگی و رطوبت داشته و طول عمر بیشتری دارند و نسبت به لوله گالوانیزه سرد، گرانتر هستند.

• در این روش لوله فولادی در روی مذاب غوطه‌ور می‌شود و پوششی ضخیم و یکنواخت از روی روی سطح آن ایجاد می‌شود.
• ویژگی‌ها: مقاومت بالا در برابر رطوبت، خوردگی و زنگ‌زدگی.
• معایب: وزن بیشتر، قیمت بالاتر نسبت به نوع سرد.
• کاربردها: خطوط انتقال آب، فاضلاب، گازهای سبک، سازه‌های فلزی در فضای باز.

انواع لوله گالوانیزه بر اساس مقیاس وزنی

طبق استاندارد ملی 3765 لوله‌های فولادی مورد مصرف در آبرسانی به چهار دسته تقسیم می‌شوند: سبک، متوسط، سنگین و فوق سنگین. هر کدام از این گروه‌ها براساس ضخامت اسمی، وزن واحد طول، و مقاومت مکانیکی تعریف شده‌اند. در ادامه جزئیات این استاندارد ارائه میشود.

انواع لوله گالوانیزه بر اساس نوع لوله

با توجه به روش تولید ، انواع لوله گالوانیزه به دو نوع درزدار و بدون درز تقسیم می‌شوند. لوله‌های درزدار از ورق فولادی نورد شده و جوشکاری‌شده تولید می‌گردند و به دلیل وجود خط جوش، برای انتقال آب و فاضلاب یا کاربردهای معمولی مناسب‌اند. در مقابل، لوله‌های بدون درز که از شمش فولادی کشیده می‌شوند و خط جوش ندارند، جزو مقاوم‌ترین انواع لوله گالوانیزه محسوب می‌شوند و در خطوط انتقال سیالات با فشار بالا به کار می‌روند.

انواع لوله گالوانیزه درزدار

• لوله گالوانیزه درزدار آب: یکی از رایج‌ترین انواع لوله گالوانیزه درزدار است که برای شبکه‌های آب‌رسانی و فاضلاب سبک استفاده می‌شود.
• لوله گالوانیزه درزدار گلخانه‌ای : این نوع از انواع لوله گالوانیزه بیشتر در ساخت سازه‌های گلخانه مانند ستون‌ها و کمان‌ها به کار می‌رود.
• لوله گالوانیزه درزدار برق : در صنایع برق و مخابرات، این لوله به‌عنوان یکی از انواع لوله گالوانیزه برای محافظت از کابل‌ها به‌کار می‌رود.
• لوله گالوانیزه درزدار سنگین: از مقاوم‌ترین انواع لوله گالوانیزه درزدار است که در پروژه‌های صنعتی و سازه‌ای استفاده می‌شود.
• لوله گالوانیزه درزدار سبک:این گروه از انواع لوله گالوانیزه مناسب پروژه‌های سبک مانند حصارکشی یا گلخانه است.

انواع لوله گالوانیزه مانیسمان (لوله گالوانیزه بدون درز)

لوله گالوانیزه بدون درز (در بازار بنام لوله گالوانیزه مانیسمان شناخته میشوند) بر اساس رده (Schedule) دسته‌بندی می‌شوند. این دسته‌بندی‌ها مشخص می‌کنند که لوله چه میزان فشار داخلی را می‌تواند تحمل کند. فرآیند گالوانیزاسیون گرم با غوطه‌ور کردن لوله در وان روی مذاب در دمای حدود ۴۵۰ درجه سانتی‌گراد انجام می‌شود. برای آنکه پوشش روی به‌طور یکنواخت روی سطح فولاد قرار گیرد، لازم است سطح لوله مانیسمان کاملاً تمیز و عاری از هرگونه مواد اضافی باشد.

در صورتی که لوله دارای لاک، رنگ، روغن یا هرگونه پوشش دیگر باشد، چسبندگی روی به فولاد مختل شده و پوشش یکنواخت تشکیل نمی‌شود. علاوه بر این، باقی ماندن لاک یا رنگ در دمای بالا موجب سوختن و ایجاد حباب یا ترک در پوشش خواهد شد که کیفیت گالوانیزه را کاهش می‌دهد. چنین نقص هایی در نهایت سبب می‌شوند طول عمر مفید لوله کاهش یابد، زیرا نواحی مشکل دار سریع‌تر دچار خوردگی می‌شوند. همچنین طبق استاندارد ASTM A123 و استاندارد ملی ایران 3765، لوله باید قبل از گالوانیزاسیون کاملاً بدون پوشش باشد تا گالوانیزاسیون به‌درستی انجام شود. به همین دلیل اولویت در تولید لوله گالوانیزه مانیسمان با لوله‌های بدون لاک است تا گالوانیزاسیون با بیشترین کیفیت و دوام اجرا گردد.

متداول ترین انواع لوله گالوانیزه مانیسمان بر اساس رده عبارت‌اند از:

• لوله گالوانیزه مانیسمان رده 20: دیواره نازک‌تر، مناسب برای مصارف سبک و سیستم‌های آب‌رسانی کم‌فشار.
• لوله گالوانیزه مانیسمان رده 40 : رایج‌ترین نوع، ضخامت متوسط، مناسب برای آب‌رسانی شهری، تأسیسات ساختمانی و کاربردهای عمومی.
• لوله گالوانیزه مانیسمان رده 80: دیواره ضخیم‌تر، مقاومت بالا در برابر فشار و ضربه، مناسب برای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی.
• لوله گالوانیزه مانیسمان رده 160: سنگین‌ترین نوع، تحمل فشار و دمای بسیار بالا، استفاده در خطوط بخار، نیروگاه‌ها و محیط‌های بسیار سخت.

انواع لوله گالوانیزه بر اساس تولیدکننده

لوله گالوانیزه ساوه

لوله گالوانیزه سپنتا

انواع لوله گالوانیزه بر اساس کاربرد

مقایسه انواع لوله گالوانیزه با سایر لوله‌ها نشان می‌دهد که نسبت به لوله سیاه مقاومت به خوردگی بالاتری دارند اما هزینه بیشتری ایجاد می‌کنند. در قیاس با استیل ضدزنگ، اقتصادی‌تر هستند اما در محیط‌های بسیار خورنده عملکرد ضعیف‌تری دارند. همچنین در مقایسه با لوله‌های پلاستیکی مانند PVC و PE، تحمل فشار و دمای بالاتری دارند.

کاربردهای صنعتی انواع لوله گالوانیزه گسترده است و شامل ساختمان‌سازی و تأسیسات، کشاورزی، صنایع نفت و گاز، سازه‌های فلزی و حتی صنعت انرژی می‌شود. این گستردگی استفاده نشان می‌دهد که همچنان انواع لوله گالوانیزه به‌عنوان گزینه‌ای اقتصادی و قابل اعتماد در بسیاری از پروژه‌ها انتخاب می‌شوند.

از نظر مزایا می‌توان به مقاومت بالا در برابر خوردگی، طول عمر زیاد، استحکام مکانیکی مناسب و قابلیت بازیافت اشاره کرد. در عین حال، معایبی مانند قیمت بیشتر، وزن زیاد و احتمال پوسته‌پوسته شدن پوشش در اثر ضربه نیز وجود دارد. هرچند توجه به جایگزین‌هایی مثل لوله‌های کامپوزیتی یا پوشش‌های جدید (Galvalume، Epoxy Coating) در حال افزایش است، اما انواع لوله گالوانیزه همچنان جایگاه خود را در صنایع حفظ کرده‌اند.